Sigara İzmaritleri Neden Yere Atılmamalı!

Merhaba Arkadaşlar,
Son zamanlarda yolda yürürken yerde gördüğüm izmaritler dikkatimi çekmeye başladı ve istemsizce onları saymaya başladım. Sigara içmeyen bir kişi olarak kısa mesafelerde bile çok sayıda izmaritle karşılaşmak beni rahatsız etti ve bu konu hakkında bir şeyler yapmak istedim. Bu nedenle bu yazıda sigara içen kişilerin genellikle umursamadan yere attığı izmaritlerin nasıl bir kirlilik oluşturduğu konusunda konuşmak istiyorum.

İncelemeye başlamadan yanlış anlaşılma olmaması için ufak bir açıklama yapmak istiyorum. Bu yazıda sigara içenleri yargılamam söz konusu değil tabii ki de. Buna karışmak benim haddime değil. Ancak yere atılan izmaritler diğer insanları ve çevreyi etkileyen bir durum olduğu için bu konuda bir şeyler söyleme hakkım olduğunu düşünüyorum. Şimdi TÜİK’in yayınladığı “Bireylerin tütün mamulü kullanma durumunun cinsiyet ve yaş grubuna göre dağılımı” istatistiklerini inceleyerek yazımıza başlayabiliriz. Şekil 1’de her gün sigara kullanan bireylerin yıllara ve yaşa göre yüzdeleri görülmektedir.

Bu verilerde beni şaşırtan iki noktanın olduğunu söyleyebilirim. Bunlardan ilki 2014 yılında toplam sigara kullanım oranının 2012 yılına göre %4.1 artış göstermesidir. Bu kadar ciddi bir artışa neyin neden olduğunu merak ettiğimi söyleyebilirim. Diğer bir nokta ise 2019 yılında da sigara kullanan bireylerin artış göstermesidir. Galiba benim çevremdeki sigara kullanımı azaldığı için içgüdüsel olarak Türkiye genelinde de azalacağı varsayımında bulunmuştum ama istatistikler böyle söylemiyor. Buradan benim çevremin Türkiye genelini temsil etmediği sonucunu çıkarabiliriz. 🙂

Şimdi günde ortalama yere atılan sigara izmariti sayısını hesaplayarak işe başlayabiliriz. Bunun için elimizde yeterli istatistik bulunmadığından dolayı bazı varsayımlarda bulunmamız gerekiyor. Benim çevremden edindiğim bilgiler ve yine içgüdülerime göre oluşturduğum varsayımlar aşağıdaki gibidir.

• Her gün sigara kullanan bireyler günde ortalama 10 adet sigara içerler.
• Erkeklerin sigara izmaritlerini yere atma oranı kadınlara göre daha fazladır.
  • Erkekler oluşturduğu sigara izmaritlerinin %60’ını yere atar.
  • Kadınlar oluşturduğu sigara izmaritlerinin %30’unu yere atar.

Bu varsayımlara göre bir gün içinde yere atılan sigara izmariti sayısı aşağıda verildiği gibi hesaplanabilir.

\small S_i=p(x_e)x_e+p(x_k)x_k

Burada S_i bir günde yere atılan sigara izmaritini, p(x) içilen sigaraların yere atılma olasılığını, x_e ve x_k ise sırasıyla erkeklerin ve kadınların bir günde içtiği sigara sayısını temsil etmektedir ve aşağıda verildiği gibi hesaplanabilir.

\small x_i=p(N_i)N_i

Burada p(N_i) kadın veya erkek nüfusunun sigara içme olasılığını,  N_i ise nüfusu temsil etmektedir. Şimdi hesaplama yapmaya başlayabiliriz. Yine TÜİK verilerine göre 2019 yılında erkek nüfusu 41.721.136, kadın nüfusu ise 41.433.861’dir. Buna göre günlük yere atılan sigara izmariti sayısı aşağıdaki gibi hesaplanabilir.

\small S_i=(0,6)(0,413)(41721136)+(0,3)(0,149)(41433861)

Hesaplamalar sonucunda yaklaşık 82 milyonluk Türkiye nüfusu için bir günde yere atılan izmarit sayısı 12 milyon 190 bin 591 adettir. Evet bu sadece bir günde yere atılan sayı. Ancak tabii ki belirli bir miktar izmarit de her gün yerden temizleniyor. Belediyelerimizin sıkı çalışıp her sabah yerde olan izmaritlerin bir kısmını temizlediğini varsayarsak zamana göre sigara izmaritlerinin değişimini aşağıdaki gibi hesaplayabiliriz.

\small S[n+1]=(1-k)S[n]+S_i

Burada k yerdeki izmaritlerin temizlenme oranını temsil etmektedir. Buna göre başlangıçta yerde hiç izmarit olmadığı durumda farklı k değerleri için yerde bulunan izmarit sayısının zamana göre değişimi Şekil 2’de verilmiştir.

Burada görüldüğü gibi her gün yere atılan izmaritlerin bir kısmı temizlense bile maalesef yerde bulunan izmarit sayısı artış göstermekte ve zamanla belirli bir değerde sabitlenmektedir. Bu değer her gün yerdeki izmaritlerin %80’inin temizlendiği durumda yaklaşık 15 milyon adetken, %20 temizleme oranının olduğu senaryoda yaklaşık 60 milyon adettir. Yani her gün yere izmarit atıldığı sürece temizlik yaparak bu sorunun önüne geçemeyeceğimiz görülmektedir. Tabii ki bu sonuçlar yaptığımız bazı varsayımlara göre elde edildi. Ancak bu varsayımların gerçeğe göre oldukça iyimser olduğunu (muhtemelen bir kişi günde 10 sigaradan fazla içer, belediyeler her gün temizlik yapmaz, …) düşünüyorum. Bu nedenle sigara içen arkadaşlarımdan ricam lütfen izmaritlerinizi önemsizce etrafa fırlatmayın. Çünkü toplumu düşündüğümüzde bu eylemin sonuçlarının hiç de önemsiz olmadığını görüyoruz. Sonraki yazılarda görüşene dek kendinize iyi bakın efendim. 🙂